OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk)

OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk) Nedir ve Nedenleri Nelerdir?

Çeşitli sebeplerle oluşan kaygı, korku ve endişelerimiz nedeniyle duygu, düşünce ve davranışlarımızı (dürtülerimizi) yönetmekte zorlanırız. Kısaca OKB denilen, Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu genel anlamda halk arasında, titizlik, temizlik, evham rahatsızlığı olarak bilinir. Kişinin takıntılı düşünceleri günlük hayatını, yaşamını etkileyecek düzeye gelmesi sonucu ortaya çıkan ruhsal bir rahatsızlıktır. Takıntılı düşünce ve dürtüler anlamına gelen obsesyon ile yineleyici zihinsel eylemler ve davranışlar anlamına gelen kompulsiyon davranışları ayrı ayrı veya birlikte görülebilir.

Obsesyon, yani kişinin zihninde uzaklaştıramadığı fikir, düşünce ve davranış (dürtüler), kişinin isteği dışında gelişir. Kişi bunları mantık dışı olarak değerlendirse de düşünmekten kendini alamadığı için yoğun sıkıntı yaşayarak huzursuzluğa ve dolayısıyla anksiyeteye sahip olur. Obsesyonların yarattığı huzursuzluğu ve sıkıntıyı ortadan kaldırmak amacıyla da yineleyici davranış ve zihinsel eylemler geliştirir. Son yıllarda toplum içinde görülme oranı artış gösteren obsesif kompulsif bozukluk hastalığı, her 100 kişiden iki ya da üçünde rastlanmaktadır.

OKB rahatsızlığının farklı boyutları da mevcuttur. Kişilerin genelde katı, kuralcı, düzen ve tertip düşkünü olmaları, mükemmeliyetçi tutumlar takınmaları şeklinde de ortaya çıkar. Obsesif Kompulsif Bozukluğu’na sahip bireyler genelde düzen ve ayrıntılarla çok meşgul olur. Böylece kişi çevresi üzerinden aşırı derecede bir kontrol arzusuyla yaşamına devam eder. Kontrol arzusu yerine gelmediğinde ise sıkıntı yaşar.

Kişinin ebeveynlerinden gelen genetik yapısının yanısıra sosyal ve aile çevresinde yaşadığı stres, rahatsızlığın gelişimini tetikleyebilir. Kişide var olan hastalık hafif semptomlarla seyrederken belirli çevresel faktörler hastalık semptomlarını arttırabilir. Cinsel taciz, kişinin yaşamında köklü değişikliklere sebep olan evlilik, taşınma, çocuk sahibi olma/olamama gibi faktörler obsesif kompülsif nedenleri arasında sayılabilir. Bunlara ek olarak hastalık, kişinin sevdiği birini kaybetmesi, okul ya da iş yaşamındaki problemler, insanlarla ilişkilerinde yaşadığı travmalar ve kaygılar da hastalığı tetikleyen önemli sebeplerdendir.

En Yaygın Obsesyon (Düşünce) Rahatsızlığı Çeşitleri:

• Aşırı Temizlik,
• Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma,
• Aşırı kuşku ve sürekli güven ihtiyacı,
• Dini (Günahkâr düşünmekten korkma, vb…)
• Sosyal ortamlarda rezil olmaktan korkma,
• Hata yapmaktan korkma,
• Başkasına zarar vermekten korkma,
• Uğursuz sayılar ve renkler,
• Simetri ve düzen,
• Cinsel içerikli düşünceler

En Yaygın Kompülsiyon (Davranış) Rahatsızlığı Çeşitleri:

• El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak,
• Tekrar tekrar ellerini yıkama, duş alma,
• Değeri olmayan nesneleri toplama, biriktirme, saklama,
• Yapılacak işleri belirli bir sayıda ve belirli sıraya sokarak yapma,
• Belirli cümleleri, kelimeleri ya da duaları tekrarlama,
• Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen görüntülere, kelimelere ya da düşüncelere takılma,
• Yemeklerini belirli bir sıraya göre tüketme,
• Evdeki eşyaları ya da kişisel eşyalarını belirli bir biçimde düzenleme,
• Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da içinden sürekli sayı sayma isteği,
• Kilit, ocak, ütü, elektrik gibi kapanması gerekli olan eşyaları sürekli kontrol etmek.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi

OKB rahatsızlığının tedavisinde önce uzman psikiyatrist tarafından belirtiler değerlendirilerek rahatsızlık teşhis edilir. Psikiyatrist tarafından verilen reçete düzenli olarak kullanılır. Ayrıca psikoterapist tarafından bilişsel davranış terapisi uygulanarak desteklenir. Tedavinin başarısında erken teşhis son derece önemlidir.